Ο εγκέφαλος είναι ένα από τα πιο περίπλοκα όργανα του ανθρώπινου σώματος, ίσως το πιο περίπλοκο. Ρυθμίζει τις περισσότερες ζωτικές λειτουργίες του σώματος και έχει σημαντικές αρμοδιότητες, όπως τη ρύθμιση των συναισθημάτων και την αποθήκευση της μνήμης. Είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα της εξέλιξης εκατομμυρίων ετών.
Φυσικά, από σωματική άποψη, δεν διαφέρουμε σημαντικά από τους ανθρώπους της εποχής των σπηλαίων, τους Homo sapiens. Το κύριο πλεονέκτημά τους ήταν η ισχυρή τους φυσική κατάσταση και η ευαισθησία των αισθήσεών τους, αποτελέσματα της καθημερινής δραστηριότητάς τους.
Οι πρόγονοί μας κατάφεραν να επιβιώσουν χάρη στις ευαίσθητες αισθήσεις τους και με την ανάπτυξη συναισθημάτων όπως ο φόβος, το άγχος, το στρες και η ήπια κατάθλιψη. Είμαστε απόγονοι εκείνων που έτρεχαν να ξεφύγουν από τα λιοντάρια που τους κυνηγούσαν και που σκέφτονταν πώς να προστατευτούν από κινδύνους, ακόμη και πριν αυτοί εμφανιστούν. Ίσως υπήρχαν και πρόγονοι που μπορούσαν να αντιμετωπίσουν μόνοι τους ένα λιοντάρι, αλλά οι άνθρωποι που επέζησαν και διαιώνισαν το είδος ήταν αυτοί που έδιναν προτεραιότητα στην ασφάλεια και προσαρμόζονταν στις συνθήκες.
Η κατάθλιψη, το άγχος, οι κρίσεις πανικού και το στρες δεν είναι απαραίτητα αρνητικά ή επιβλαβή – κάποτε ήταν ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή μας.
Σύμφωνα με έρευνες, τα άτομα που ασκούνται τουλάχιστον 30 λεπτά, τρεις φορές την εβδομάδα, σε μέτρια ή υψηλή ένταση, είναι πιο ευτυχισμένα, λιγότερο αγχωμένα, έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και είναι πιο ανθεκτικά σε πιθανές επιθέσεις κατάθλιψης. Σε ένα πείραμα, ηλικιωμένοι που περπατούσαν γρήγορα τρεις φορές την εβδομάδα παρουσίασαν σημαντικές διαφορές σε σύγκριση με αυτούς που δεν ασκούνταν. Στην ενεργή ομάδα, παρατηρήθηκε αύξηση 2% του εγκεφάλου, αντί για τη φυσιολογική μείωση 1% που θεωρείται φυσική για την ηλικία. Η φυσική δραστηριότητα ανανέωσε τον εγκέφαλό τους, βελτίωσε τη μνήμη τους, μείωσε τον κίνδυνο άνοιας και Αλτσχάιμερ και ενίσχυσε την αυτοπεποίθηση και τις δεξιότητες σχεδιασμού.
Οι άνθρωποι της εποχής των σπηλαίων κινούνταν ασταμάτητα για να επιβιώσουν – για κυνήγι, συλλογή τροφής, μετεγκατάσταση. Ήταν τουλάχιστον δύο φορές πιο δραστήριοι από εμάς και ξόδευαν πολύ περισσότερη ενέργεια. Ακόμα και η ζωή στην ύπαιθρο πριν από 100 χρόνια ήταν γεμάτη κίνηση και ενέργεια.
Στη σύγχρονη εποχή, πολλοί άνθρωποι κινούνται ελάχιστα. Ζούμε σε έναν κόσμο όπου το φαγητό φτάνει στην πόρτα μας και συχνά προέρχεται από γενετικά τροποποιημένες πρώτες ύλες ή περιέχει χημικά πρόσθετα.
Δεν είναι περίεργο που τα άτομα που κινούνται ελάχιστα και δεν τρέφονται υγιεινά τείνουν να είναι πιο εσωστρεφή, αγχωμένα και ευερέθιστα. Οι άμυνες του οργανισμού τους είναι πιο αδύναμες και αρρωσταίνουν πιο εύκολα. Είναι πιο επιρρεπείς σε ασθένειες του στομάχου και των εντέρων.
Το πρόβλημα αυτό επιδεινώνεται από τη διαταραχή του ύπνου. Για όσους αντιμετωπίζουν σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, η αποκατάσταση του φυσιολογικού ύπνου πρέπει να είναι το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα στη θεραπεία. Ένας ύπνος διάρκειας 7-8 ωρών καθημερινά δεν ενισχύει μόνο τη σωματική δύναμη αλλά και τη συναισθηματική ισορροπία.
Μια άλλη πρόκληση για τους ανθρώπους σήμερα είναι η μοναξιά. Τα τελευταία χρόνια, η χρήση οθονών, και κυρίως των smartphones, αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό, ιδιαίτερα μεταξύ παιδιών και εφήβων. Δυστυχώς, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν μας κάνουν πιο ευτυχισμένους – αντιθέτως, αυξάνουν την εξάρτησή μας. Ίσως, χωρίς να το συνειδητοποιούμε, να έχουμε εγκαταλείψει τη χαρά που προέρχεται από την κοινωνική επαφή.
Παρόλα αυτά, η άσκηση, ο ποιοτικός ύπνος, η υγιεινή διατροφή και οι κοινωνικές σχέσεις δεν μπορούν να προστατεύσουν εντελώς κάποιον από την κατάθλιψη ή τις ψυχικές ασθένειες. Αν αντιμετωπίζεις ψυχολογικές δυσκολίες, μην διστάσεις να ζητήσεις τη βοήθεια ψυχολόγου ή ψυχιάτρου. Μην αλλάζεις ποτέ τη φαρμακευτική αγωγή που σου έχει συνταγογραφηθεί χωρίς τη συμβουλή του γιατρού σου. Αν δεν μπορείς να κάνεις τίποτα άλλο, προσπάθησε να περπατήσεις γρήγορα, να μειώσεις το χρόνο που περνάς στο διαδίκτυο, να κοιμηθείς όσο καλύτερα μπορείς και να προσέξεις τη διατροφή σου.
Hasan Durna
Comments